Czym w praktyce jest wierzytelność?
Wierzytelność jest prawem wierzyciela do żądania, by dłużnik spełnił określone w umowie świadczenie. Aby jeszcze lepiej zobrazować to pojęcie, posłużyć się konkretnym przykładem.
Jeśli weźmiesz pożyczkę i nie spłacisz jej w terminie, będziesz miał dług w stosunku do instytucji finansowej. Wierzyciel (bank lub pozabankowa instytucja finansowa) będzie miał wobec Ciebie wierzytelność — czyli prawo do żądania spłaty zobowiązania.
Wierzytelność może wynikać m.in. z:
- umowy między kontrahentami;
- umowy kredytowej;
- jednostronnej czynności prawnej;
- orzeczenia sądu;
- aktu administracyjnego.
Czy wierzytelność i dług to to samo?
Zwłaszcza w potocznym języku określeń dług i wierzytelność często używa się zamiennie. Oba określenia nie mają jednak tego samego znaczenia — definiują jednak 2 strony tego samego medalu. Dług to zobowiązanie dłużnika rozumiane jako obowiązek spełnienia określonego świadczenia względem wierzyciela. Wierzytelność jest natomiast prawem wierzyciela do świadczenia, które jest zobowiązań uregulować dłużnik.
Najpopularniejsze kategorie wierzytelności
Wierzytelności możemy podzielić na kategorie na podstawie różnych kryteriów takich jak:
- rodzaj działalności ubezpieczyciela,
- wymagalność;
- rodzaj świadczenia;
- charakter.
Kategorie wierzytelności a rodzaj działalności wierzyciela
W kontekście rodzaju działalności wierzyciela wierzytelność może przybierać formę np. wierzytelności bankowej (wierzycielem jest zazwyczaj udzielający kredytu bank a dłużnikiem — kredytobiorca) czy wierzytelności ubezpieczeniowej (wierzycielem jest towarzystwo ubezpieczeniowe, a dłużnikiem — ubezpieczający).
Kategorie wierzytelności a ich wymagalność
Jeśli podzielimy wierzytelności na podstawie wymagalności, mogą być one wymagalne lub niewymagalne.
Wierzytelności wymagalne to wierzytelności, w przypadku których w momencie orzekania upłynął już termin spełnienia świadczenia, jakie z niej wynika. Wierzytelnością wymagalną może być np. niespłacona terminowo pożyczka pozabankowa.
Wierzytelności niewymagalne to takie, które już powstały, ale termin spłaty jeszcze nie upłynął. Wierzytelnością niewymagalną będzie więc pożyczka pozabankowa, na której spłatę wciąż masz jeszcze czas.
Kategorie wierzytelności a rodzaj świadczenia
Ze względu na rodzaj świadczenia, które ma spełnić dłużnik, wierzytelności możemy podzielić na pieniężne i niepieniężne.
Wierzytelności pieniężne, jak wskazuje ich nazwa, definiują świadczenia, które przybierają formę pieniężną. Wierzytelności niepieniężne dotyczą innych niż pieniądze świadczeń: dostarczenia towarów czy świadczenia usług.
Kategorie wierzytelności a ich charakter
Jeśli weźmiemy pod uwagę charakter wierzytelności, mogą one przybierać formę cywilnych lub handlowych.
Wierzytelności cywilne to takie, które powstały w wyniku transakcji między osobami fizycznymi lub między osobą fizyczną a przedsiębiorcą. Wierzytelności handlowe powstają między przedsiębiorcami.
Kategorie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym
Analizując zagadnienie kategorii wierzytelności, warto omówić także kategorie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Jeśli weźmiemy pod uwagę zapisy Prawa upadłościowego, jako kategorie wierzytelności będziemy mogli przyjąć podział wierzytelności objętych postępowaniem upadłościowym. Ze względu na fakt, że składniki masy upadłościowej tylko w nielicznych przypadkach pozwalają na pełne zaspokojenie wierzycieli, kategorie pozwalają uporządkować i ustrukturyzować działania oraz określić sposób podziału funduszów masy upadłościowej. Są bowiem głównym wyznacznikiem tego, który z wierzycieli i w jakiej kwocie (procencie długu) może liczyć na zaspokojenie swoich roszczeń w procedurze upadłościowej.
Kategorie zaspokajania wierzytelności
W kontekście prawa upadłościowego możemy wyróżnić 4 kategorie wierzytelności. Zgodnie z zapisami Prawa upadłościowego:
1) kategoria pierwsza — przypadające za czas przed ogłoszeniem upadłości należności ze stosunku pracy, z wyjątkiem roszczeń z tytułu wynagrodzenia reprezentanta upadłego lub wynagrodzenia osoby wykonującej czynności związane z zarządem lub nadzorem nad przedsiębiorstwem upadłego, należności rolników z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego gospodarstwa rolnego, należności alimentacyjne oraz renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci i renty z tytułu zamiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę, przypadające za trzy ostatnie lata przed ogłoszeniem upadłości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497) oraz należności powstałe w postępowaniu restrukturyzacyjnym z czynności zarządcy albo należności powstałe z czynności dłużnika dokonanych po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego niewymagających zezwolenia rady wierzycieli albo zgody nadzorcy sądowego lub dokonanych za zezwoleniem rady wierzycieli albo zgodą nadzorcy sądowego, jeżeli upadłość ogłoszono w wyniku rozpoznania uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości, jak również należności z tytułu kredytu, pożyczki, obligacji, gwarancji lub akredytyw lub innego finansowania przewidzianego układem przyjętym w postępowaniu restrukturyzacyjnym i udzielonego w związku z wykonaniem takiego układu, jeżeli upadłość ogłoszono w wyniku rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości złożonego nie później niż trzy miesiące po prawomocnym uchyleniu układu;
2) kategoria druga — inne należności, jeżeli nie podlegają zaspokojeniu w innych kategoriach, w szczególności podatki i inne daniny publiczne oraz pozostałe należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne;
3) kategoria trzecia — odsetki od należności ujętych w wyższych kategoriach w kolejności, w jakiej podlega zaspokojeniu kapitał, a także sądowe i administracyjne kary grzywny oraz należności z tytułu darowizn i zapisów;
4) kategoria czwarta — należności wspólników albo akcjonariuszy z tytułu pożyczki lub innej czynności prawnej o podobnych skutkach, w szczególności dostawy towaru z odroczonym terminem płatności, dokonanej na rzecz upadłego będącego spółką kapitałową w okresie pięciu lat przed ogłoszeniem upadłości, wraz z odsetkami [ 1 ].
Jak wyjść z długów, jeśli Twoja sytuacja finansowa jest coraz gorsza, a samodzielne próby oddłużania zakończyły się niepowodzeniem?
Rozważasz ogłoszenie upadłości konsumenckiej? Sprawdź, jak możemy Ci pomóc
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej to jeden ze sposobów na pozbycie się długów. Co jednak ważne, procedura upadłościowa nie oznacza automatycznie, że sąd „wymaże” wszystkie Twoje długi. Cały proces jest długi, bywa żmudny i wiąże się z dodatkowymi wyzwaniami dla dłużnika (np. brakiem możliwości zarządzania składnikami masy upadłościowej czy koniecznością spieniężenia składników majątku). Decyzja o ogłoszeniu upadłości powinna być więc ostatecznością, stosowaną wyłącznie w sytuacjach, kiedy wszystkie inne sposoby poprawy sytuacji finansowej zawiodły. Kto pomaga wyjść z długów?
Bez względu na przyczynę Twojego zadłużenia i sytuację, w jakiej się znalazłeś, ogromnym wsparciem na drodze do spłaty zadłużenia będzie pomoc rzetelnej, kompetentnej firmy oddłużeniowej. Jeśli nie możesz samodzielnie poradzić sobie z uregulowaniem zaciągniętych zobowiązań, skorzystaj z pomocy ekspertów. Znajdziemy dla Ciebie szyte na miarę finansowanie, które pomoże Ci odzyskać finansową równowagę i wreszcie wyjść na prostą. Oferujemy pomoc w spłacie chwilówek, pożyczek i kredytów bankowych oraz innych zobowiązań. Podpowiemy, jak usunąć negatywne wpisy w BIK złożyć wniosek o odblokowanie konta przez komornika i odbudować swoje finanse.
Pamiętaj, że skuteczność wyjścia z długów zależy nie tylko od Twojej postawy i determinacji, ale także od wiedzy i doświadczenia firmy zajmującej się oddłużaniem.
Weź kredyt konsolidacyjny na spłatę zadłużenia. Nawet z negatywnymi wpisami w rejestrach dłużników
[ 1. ] https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/prawo-upadlosciowe-17021464/art-342